Паян, раштав уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкарта Хӗл Мучисемпе Юр Пикесен, юмахри сӑнарсен парачӗ иртнӗ. Хула администрацийӗн порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, уява 2000 ытла ҫын костюмсем тӑхӑнса тухнӑ.
Хӗл Мучисем, Юр Пикесем, юмахри сӑнарсем «Химик» культура керменӗ патӗнчен Собор лапамӗ таран утнӑ. Ҫӗнӗ ҫул костюмӗсене тӑхӑннӑ ҫынсем иртен-ҫӳрен кӑмӑлне ҫӗкленӗ, уяв кӑмӑлне хӑпартнӑ.
Парада хутшӑннисен йышӗнче вӗренӳ организацийӗсен элчисем, предприятисемпе организацисен ӗҫченӗсем пулнӑ. Вӗсем Ҫӗнӗ ҫул уявӗн тӗп сӑнарне – Собор лапамӗнчи чӑрӑша – савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Юлашкинчен «Чи лайӑх Хӗл Мучи», «Чи лайӑх Юр Пике», «Юмахри чи лайӑх сӑнар» номинацисенче чысланӑ.
Мускавра пурӑнакан, чӑвашлӑхшӑн ҫунакан чи паллӑ ҫынсенчен пӗри — Владимир Болгарский — Раҫҫей тӗп хулинче Патшалӑх Думи умне пӗчченле пикетпа тухнине Чӑаш халӑх сайчӗ пӗлтернине вулакансем астӑваҫҫӗ пулӗ. Унпа пӗр шухӑшлӑ пулса Валерий Сунгуров та тепӗр плакат йӑтса тӑнине хыпарланӑччӗ ун чух.
Владимир Болгарский пикета тухнине вырӑсла интернет-кӑларӑмсенчен (ӑна рекламӑлас мар тесе ятне асӑнмӑпӑр) пӗринче те ҫырнӑ. Вӑл материала 50 ҫын ытла комментарилеме ӗлкӗрнӗ. Вӗсен самай пайӗн шухӑшӗ, тӗпрен илсен, пӗр пекрех: чӑвашла вӗрентме ыйтса вырӑссене хӗсӗрлеҫҫӗ.
Хама питӗ тӗлӗнтернӗ комментарисенчен пӗрне ҫакӑнта илсе кӑтартасах килчӗ. Ятне кӑтартман этем ҫырнӑ тӑрӑх, иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулсенче Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар вокзалӗсенче ҫеҫ чӑвашла калаҫнине илтме тӳр килнӗ. 70-мӗш ҫулсенче Шупашкарта чӑвашсем ҫурринчен те сахалрах пулнӑ. Ун чухне наци шкулӗ е пулнӑ, анчах чӑвашсем хӑйсен ачисене унта вӗрентесшӗнех пулман. Чӑваш чӗлхишӗн янӑрашакансен ачисем чылай чухне Мускавра пӗлӳ илнӗ.
«Эпир шӑпах вырӑнтисем тата кӑк шупашкарсем е ҫӗнӗ шупашкарсем, пирӗнтен чылайӑшӗ чӑваш мар е чӑвашла ӑнланаҫҫӗ, анчах чӑвашла калаҫмаҫҫӗ.
Раштав уйӑхӗн 19-мӗшенче РФ Федераци канашӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Семья и город – растем вместе» (чӑв. Ҫемье тата хула — пӗрле аталанатпӑр) VIII конкурс ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ. Ӑмӑртӑва Йывӑр лару-тӑрӑва лекнӗ ачасене пулӑшакан фонд Раҫейри пӗчӗк тата вӑтам хуласен ассоциацийӗпе йӗркеленӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене РФ Федераци Канашӗн ертӳҫин ҫумӗ Галина Карелова саламланӑ. «Конкурс ачасене пулӑшакансене ҫӗнӗ социаллӑ технологисене тата опыта сарма пулӑшать», – тенӗ Федераци Канашӗн вице-спикерӗ.
Конкурса 293 ял-хула хутшӑннӑ. Кӑҫал ял тӑрӑхӗсене те ӑмӑртӑва явӑҫтарнӑ.
100 пин ҫынтан ытларах ҫын пурӑнакансем хушшинче пирӗн республикӑри Ҫӗнӗ Шупашкар иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Пӗрремӗшӗнче — Ростов облаҫӗнчи Батайск, виҫҫӗмӗшӗнче – Ханты-Манси округӗнчи Сургут.
Ҫӗнӗ Шупашкарта нумаях пулмасть «Лаборатори» ятпа кино тата театр студийӗ уҫӑлнӑ. Унта Раҫҫейри тата тӗнче шайӗнчи фестивальсен лауреачӗ, кино тата театр режиссерӗ Марат Никитин актер, режиссер ӑсталӑхӗн курсӗсене тӳлевсӗрех вӗрентӗ. Каласа хӑвармалла, Марат Никитинӑн фильмӗсене хамӑр патра иртекен кинофестивальсенче те куракансем хапӑлласа йышӑнаҫҫӗ.
Хайхи вӗренӗве 14 ҫултан аслӑрах ачасемпе ҫамрӑксем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Унта вӗсене пултаруллӑ режиссер актер ӑсталӑхне вӗрентӗ, сцена ҫинче хӑйсене тытма, кино сценарийӗ ҫырма, фильм ӳкерме хӑнӑхтарӗ.
«Ку кӑна та мар, пирӗн студире киноклуб та ӗҫлӗ. Унта эпир пӗрле пухӑнса илемлӗ тата документлӑ фильмсем пӑхӑпӑр, вӗсене пӗрле сӳтсе явӑпӑр», — каласа кӑтартнӑ студи ертӳҫи Марат Никитин.
Раштав уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Чулхула облаҫӗнчи Кстово районӗнче Шупашкартан Мускава кайма тухнӑ рейс автобусӗ МАЗпа ҫапӑннине, инкекре МАЗ водителӗ вилнине, автобусри 7 пассажира пульницӑна ӑсатнине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтернӗччӗ.
Аса илтерер, малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, МАЗ хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса автобуспа ҫапӑннӑ.
Паян ирпе Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫул-йӗр ҫинчи инкекре 27 ҫын шар курнӑ. Пӗр ҫын авари пулнӑ вырӑнтах, тепри пульницӑра вилсе кайнӑ. Чӑваш Енри ҫынсенчен халӗ виҫҫӗшӗ Чулхула тӑрӑхӗнче сипленеҫҫӗ, иккӗшӗ — Чӑваш Енри пульницӑсенче.
Шупашкарти Васкавлӑ пулӑшу паракан пульницӑри тухтӑрсем патне ҫиччӗ пынӑ, вӗсенчен улттӑшӗ халӗ килте сипленет. Улттӑн Ҫӗнӗ Шупашкарти хула пульницине тата иккӗн Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницине пынӑ. Тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн вӗсене тухтӑрсем амбулатори мелӗпе сипленме киле янӑ. Шупашкар районӗнчи тӗп пульницӑна пынӑ пӗр ҫынна вырттарнӑ, тепри йывӑр аманманнине кура килте сипленет.
Раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкар администрацийӗн экс-пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе суд пулнӑ. Приговорпа килӗшӳллӗн, Олег Бирюковӑн влаҫ органӗсенче икӗ ҫул ӗҫлеме юрамӗ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, Олег Бирюков администраци пуҫлӑхӗ пулнӑ чухне ҫӗр тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен управленийӗн экс-пуҫлӑхне Елена Егоровӑна судпа айӑпласан унран тӑкака шыраса илес тесе нимӗн те туман. Ҫӗнӗ Шупашкар хулин сучӗ палӑртнӑ тӑрӑх, 2016 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче ҫав хӗрарӑм Ҫӗнӗ Шупашкар хыснине 3,1 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ. Ҫав тӑкака шыраса илес тесе Бирюков нимӗн те туман.
Олег Бирюков 2016 ҫулхи ака уйӑхӗнче ӗҫрен кайнӑ. Ҫӗртме уйӑхӗнче вара администрацире ухтару пуҫланнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти шкула карантина хупнӑ. Ку йышӑнӑва Роспотребнадзор тунӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарти 2-мӗш шкулта ачасем пневмонипе чирленӗ тӗслӗхсене тупса палӑртнӑ. Халӗ санитарипе эпидемиологи тӗлӗшӗнчен тӗрӗслев пырать.
Шкулта йӗркене пӑснине те тупса палӑртнӑ. Вӗренӳ вӑхӑтӗнчех унта юсав ӗҫӗсем ирттереҫҫӗ. Йӗркене пӑснӑ ытти тӗслӗх те тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Анчах Людмила Охотникова директор ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, юсав ӗҫӗсем вӗренӳ вӑхӑтӗнче пулман. Ачасем ҫук чухне алӑксене улӑштарнӑ, стенасене сӑрланӑ.
Специалистсем шкулти сывлӑша тӗрӗсленӗ. Йӑлтах йӗркеллӗ. Чӳречесем – пластик. Директор ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ку инфекци чирӗсем сарӑласран чӳречесене уҫса пӳлӗмсене уҫӑлтарма май парать.
Чӑваш Енре пурӑнакансем Европӑри ҫынсен прависене хӳтӗлекен судран пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсем полици тӗлӗшпе кӑмӑлсӑр пулнӑ-мӗн.
Ҫӗнӗ Шупашкарти Владимир Колистратов ҪҪХПИ ӗҫченӗ тӗлӗшпе пуҫиле пуҫарччӑр тесе икӗ ҫул ӑшталаннӑ. Лешӗ унӑн икӗ шӑлне ҫапса кӑларнӑ-мӗн. Анчах ӗҫ пуҫарма пӗрмай хирӗҫленӗ. Арҫын хӑй стена ҫумне ҫапӑнса шӑлӗсене катса пӑрахнӑ имӗш.
Пулӑшу ыйтнӑ тепӗр ҫын пирӗн хушӑра ҫук ӗнтӗ. Сергей Ивановӑн ӗҫне халӗ мӑшӑрӗ Лариса хутшӑнать. 2006 ҫулта йӗрке хуралҫисем арҫынна саккунсӑр майпа тытса чарнӑ, ӑна хӗненӗ, РОВДра 5 сехет тытнӑ. Иванов кун хыҫҫӑн прокуратурӑран, Следстви комитетӗнчен пулӑшу ыйтнӑ. Анчах яланах пуҫиле ӗҫ пуҫарма хирӗҫленӗ.
Европӑри ҫынсен прависене хӳтӗлекен суд йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн, Раҫҫей правительствин Владимир Колистратова – 7 пин евро, Лариса Ивановӑна 6 пин евро тӳлемелле. Палӑртмалла: судра вӗсен прависене Алексей Глухов хӳтӗленӗ.
Чӑваш Енри пенсионерсем компьютер ӑсталӑхне алла илеҫҫӗ. Раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче вӗсене Шупашкарти социаллӑ пулӑшу кӳрекен комплекслӑ центрта «Основы компьютерной грамотности» (чӑв. Компьютер ӑсталӑхӗн никӗсӗ) программӑпа пӗлӳ илни ҫинчен калакан удостоверени панӑ. Ватӑсене Чӑваш Енре 2017-мӗш ҫуллӑха йышӑннӑ Социаллӑ программӑпа килӗшӳллӗн хысна шучӗпе вӗрентнӗ.
Шупашкарти «Аспект» вӗренӳпе методика центрӗнче Патӑрьел, Пӑрачкав, Шупашкар районӗсенчи 109 пенсионер компьютерпа ӗҫлеме хӑнӑхнӑ. Вӗсен Шупашкара килсе ҫӳреме тивмен: ноутбуксене социаллӑ хӳтлӗх паракан уйрӑмсенче вырнаҫтарнӑ. Тепӗр майлӑ каласан, дистанци мелӗпе вӗреннӗ.
Кунсӑр пуҫне Ҫӗнӗ Шупашкарти химипе механика техникумӗнче, Атӑлҫи технологи университетӗнче вӗреннӗ.
ЧР Транспорт министерстви чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче тӑватӑ пысӑк автобус туяннӑ. М3 категориллӗ транспортсем кӗҫех Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче ҫӳреме тытӑнӗҫ.
Хӑтлӑ автобуссем хӑҫан ҫула тухасси паллӑ: раштав уйӑхӗн 4-8-мӗшӗсенче. Хӑш ҫулпа ҫӳрӗҫ вӗсем? Пӗри «Шупашкар-Ҫӗнӗ Шупашкар» маршрутпа ҫӳрекен 101-мӗш автобуса улӑштарӗ. Теприне «час пикра» «Шупашкар-Ҫӗнӗ Шупашкар» маршрутпа ярӗҫ, унтан — 15-мӗш маршрутпа. Икӗ автобус 2-мӗш маршрутпа ҫӳрӗҫ: Роза Люксембург урамӗнчен «Садовӑй» микрорайона кайӗҫ.
Ҫӗнӗ автобуссем ҫак маршрутсемпе ҫӳрени тивӗҫтермест-и сире? Тархасшӑн, ведомствӑна хӑвӑрӑн шухӑшсене пӗлтерме пултаратӑр.
-1.7 °C